Mikołaj Kopernik - "Wsztrzymał Słońce i ruszył Ziemię"

By Zbigniew Kozioł

21 maja 1543 roku zmarł we Fromborku Mikołaj Kopernik, uważany za ojca współczesnej astronomii. Jego wielkie życie było charakterystyczne dla czasów epoki renesansu, czasu zmian w kulturze europejskiej, złotego wieku w historii Polski.

Kopernik urodził się w Toruniu, w Polsce, 19 lutego 1473 roku. W wieku dziesięciu lat umiera jego ojciec i opiekę nad rodziną przejmuje wuj, Łukasz Watzenrode, biskup warmiński.

W 1491 Mikołaj rozpoczyna studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie - jednym z najpierwszych nowoczesnych uniwersytetow w Europie, założonym w 1397 roku przez królową Polski Świetą Jadwigę.

Po ukończeniu studiów poświeconych matematyce i optyce Mikołaj rozpoczyna naukę prawa kanonicznego w Bolonii we Włoszech, sercu kultury renesansu. Tam stopniowo zaczyna coraz bardziej interesować się astronomią, zgłębiając księgi starożytnych mędrców, Ptolemeusza i innych. Z Bolonii udaje się do Padwy, aby rozpocząć studia medyczne i kontynuować naukę prawa. Zdobywa tytuł doktora praw kanonicznych w Ferrarze i otrzymuje licencję na praktykowanie medycyny.

Po powrocie do Polski całe pozostałe życie poświęca służbie publicznej na najwyższych stanowiskach administarcyjnych w Lidzbarku Warmińskim, Fromborku, Olsztynie, spędzając wiele lat w podróżach po całej Warmii.

W 1513 roku przygotowuje i wysyła do Rzymu propozycję reformy kalendarza. W 1519 opracowuje mapę zachodniej części delty Wisły. W tym samym roku kończy pierwsza wersję traktatu o biciu pieniądza. W 1520 roku organizuje obronę Olsztyna przed Zakonem Teutonów.

W czasie wykonywania tych administracyjnych i politycznych funkcji Kopernik nieprzerwanie zajmował się astronomią. Gdy osiadł we Fromborku, zakupił dom wygodny do przeprowadzania obserwacji astronomicznych i zbudował w nim specjalną platformę dla swoich instrumentow naukowych.

Jego rewolucyjny traktat, "De Revolutionibus Orbium Coelestium", został opublikowany w Norymberdze w 1543 roku - w roku jego śmierci.

Nowe spojrzenie Kopernika na wszechświat mialo decydujący wpływ na rozwój myśli takich uczonych jak Galileo Galilei, Giordano Bruno, czy Johann Kepler. Pierwsza opozycja do jego dzieła pojawiła się najpierw ze strony teologow protestanckich, a nastepnie, w mniejszym stopniu ze strony katolickich. Po wprowadzeniu jednak kilku mało istotnych zmian w traktacie, Kościół katolicki udostępnił De Revolutionibus do powszechnego użytku, w 1620 roku. Dopiero jednak w końcu siedemnastego wieku, po ogłoszeniu prac Izaaka Newtona większość najznakomitszych uczonych w Europie zaczęła uznawać poglady Kopernika.

Obecnie, w Ameryce, wielkie dzieło Mikołaja Kopernika jest aktywnie popularyzowane przez Towarzystwo Astronomiczne im. Kopernika oraz Centrum Edukacji o Kosmosie, ulokowane w pobliżu Binghamton w stanie Nowy Jork. Centrum to składa się z zespołu laboratoriów zaprojektowanych do użytku przez nauczycieli i młodzież wraz z rodzinami. Znajdują się tam trzy obserwatoria astronomiczne i kilka laboratoriów naukowych. Zajrzyj na ich witryny internetowe pod adresem http://www.kopernik.org !